آموزش تصویری قدم به قدم ساخت ربات تلگرام رایگان

مراحل گام به گام ساخت ربات تلگرام (بدون نیاز به کدنویسی)

1. ایجاد یک ربات جدید در بات فادر (BotFather):

• ابتدا برنامه تلگرام را باز کنید و در قسمت جستجو، عبارت @BotFather را تایپ کنید.
• بات فادر یک ربات رسمی از طرف تلگرام است که برای مدیریت ربات‌ها استفاده می‌شود.
• روی ربات با تیک آبی کلیک کنید تا وارد صفحه چت با آن شوید.
• در پایین صفحه، دکمه‌ی /start را بزنید یا این دستور را تایپ و ارسال کنید.
• بات فادر لیستی از دستورات موجود را به شما نمایش می‌دهد. برای ساخت یک ربات جدید، دستور /newbot را انتخاب یا تایپ و ارسال کنید.
• بات فادر از شما می‌خواهد که یک نام برای ربات خود انتخاب کنید. این نام همان چیزی است که کاربران در لیست مخاطبین خود خواهند دید. نام ربات خود را وارد و ارسال کنید (به عنوان مثال: ربات اطلاع رسانی).
• در مرحله بعد، بات فادر از شما می‌خواهد که یک نام کاربری (username) برای ربات خود انتخاب کنید. این نام کاربری باید منحصر به فرد باشد و با عبارت bot یا _bot به پایان برسد (به عنوان مثال: etelaresani_bot). نام کاربری مورد نظر خود را وارد و ارسال کنید.
• اگر نام کاربری انتخابی شما قبلاً توسط ربات دیگری استفاده نشده باشد، بات فادر با پیامی حاوی تبریک و یک توکن (API token) به شما پاسخ خواهد داد. این توکن یک رشته‌ی طولانی از اعداد و حروف است که برای کنترل و مدیریت ربات شما ضروری است. آن را در یک جای امن ذخیره کنید و هرگز با کسی به اشتراک نگذارید.

1. پیکربندی ربات با استفاده از پلتفرم‌ های ساخت ربات:

در این مرحله، برای اینکه ربات شما بتواند به پیام‌ها پاسخ دهد و کارهای مورد نظر شما را انجام دهد، نیاز به پیکربندی آن دارید. خوشبختانه، پلتفرم‌های آنلاین متعددی وجود دارند که این کار را بدون نیاز به کدنویسی برای شما آسان می‌کنند. برخی از محبوب‌ترین این پلتفرم‌ها عبارتند از:

• Botiran: یک پلتفرم ایرانی با امکانات متنوع برای ساخت ربات‌ های تلگرام فارسی.
• Manybot: یک سرویس خارجی با رابط کاربری ساده و امکانات کاربردی.
• Chatfuel: یک پلتفرم قدرتمند با قابلیت‌های پیشرفته برای ساخت ربات‌ های بازاریابی.

در این آموزش، به عنوان مثال، نحوه پیکربندی ربات با استفاده از پلتفرم Botiran را توضیح می‌ دهیم:

1. • به وب‌ سایت Botiran مراجعه کنید و یک حساب کاربری رایگان ایجاد کنید.
   • پس از ورود به پنل کاربری، روی گزینه “افزودن ربات جدید” یا مشابه آن کلیک کنید.
   • در صفحه‌ ای که باز می‌شود، توکن (API token) که از بات فادر دریافت کرده‌ اید را در قسمت مربوطه وارد کنید و روی دکمه “افزودن” یا “ذخیره” کلیک کنید.
   • اکنون ربات شما به پنل بوتیران متصل شده است و می‌ توانید شروع به پیکربندی آن کنید.

2. تعریف دستورات و پاسخ‌ ها: در پنل بوتیران (یا هر پلتفرم دیگری که انتخاب کرده‌اید)، می‌ توانید دستوراتی را برای ربات خود تعریف کنید. کاربران با ارسال این دستورات (که معمولاً با علامت / شروع می‌ شوند) می‌ توانند با ربات شما تعامل برقرار کنند.

   • به بخش “مدیریت ربات” یا مشابه آن بروید و گزینه “تعریف دستورات” یا “ساخت جریان” را انتخاب کنید.
   • برای هر دستور، می‌ توانید یک متن پاسخ، عکس، ویدیو یا حتی دکمه‌ های تعاملی تعریف کنید.
   • به عنوان مثال، می‌ توانید یک دستور /start تعریف کنید که با ارسال آن، یک پیام خوشامدگویی به کاربر نمایش داده شود. یا دستور /help که راهنمای استفاده از ربات را ارائه دهد.

3. افزودن قابلیت‌های پیشرفته (اختیاری): بسته به نیاز خود، می‌ توانید قابلیت‌ های پیشرفته‌ تری را به ربات خود اضافه کنید. برای مثال:

   • ارسال پیام‌ های دوره‌ ای: می‌ توانید تنظیم کنید که ربات شما در زمان‌ های مشخص پیام‌ های خاصی را به کاربران ارسال کند.
   • جمع‌ آوری اطلاعات: می‌ توانید از کاربران سوال بپرسید و پاسخ‌ های آن‌ها را جمع‌آوری کنید.
   • ادغام با سایر سرویس‌ ها: برخی پلتفرم‌ها امکان اتصال ربات شما به سایر سرویس‌ ها مانند وب‌ سایت، شبکه‌ های اجتماعی و ایمیل را فراهم می‌ کنند.
   • ایجاد دکمه‌ های شیشه‌ای (Inline Keyboard): با استفاده از این دکمه‌ ها، کاربران می‌ توانند بدون ترک صفحه چت با ربات شما تعامل داشته باشند.

مهم ترین کاربرد های ربات تلگرام

ربات‌ های تلگرام کاربردهای مهم و متنوعی دارند، از جمله:

• ارائه اطلاعات: ربات‌ ها می‌ توانند اطلاعات مختلفی مانند اخبار، وضعیت آب و هوا، قیمت ارز، و غیره را به صورت خودکار در اختیار کاربران قرار دهند.
• خدمات مشتری: بسیاری از کسب‌ و کارها از ربات‌ ها برای پاسخگویی به سوالات متداول مشتریان، ارائه پشتیبانی اولیه، و راهنمایی آن‌ ها استفاده می‌ کنند.
• اتوماسیون وظایف: ربات‌ ها می‌ توانند وظایف تکراری مانند ارسال پیام‌ های زمان‌ بندی شده، مدیریت گروه‌ ها و کانال‌ ها، و جمع‌ آوری داده‌ ها را به صورت خودکار انجام دهند.
• ارائه محتوا: ربات‌ها می‌توانند محتوای جذاب و متنوعی مانند تصاویر، ویدیوها، موسیقی، و نظرسنجی‌ها را در اختیار کاربران قرار دهند.
• بازی و سرگرمی: ربات‌های بازی و سرگرمی می‌ توانند کاربران را در چت‌ ها مشغول و سرگرم کنند.
• تجارت الکترونیک: ربات‌ ها می‌ توانند در فرآیند خرید و فروش محصولات و خدمات، ارائه تخفیف‌ ها، و پیگیری سفارشات به کاربران کمک کنند.
• مدیریت شبکه‌های اجتماعی: ربات‌ ها می‌توانند به مدیریت بهتر صفحات و گروه‌ های شبکه‌ های اجتماعی کمک کنند.
• آموزش: ربات‌ های آموزشی می‌ توانند مطالب آموزشی را به صورت تعاملی در اختیار کاربران قرار دهند و به سوالات آن‌ها پاسخ دهند.
• یادآوری و برنامه‌ ریزی: ربات‌ ها می‌ توانند به کاربران در تنظیم یادآورها و برنامه‌ ریزی کارها کمک کنند.
• پرداخت‌ ها: برخی ربات‌ ها امکان انجام پرداخت‌ های آنلاین را فراهم می‌ کنند.

توکن ربات چیست و چرا مهم است؟

توکن API ربات تلگرام شما، کلید ارتباط امن کد شما با سرور های تلگرام برای کنترل رباتتان محسوب می‌ شود و به منزله رمز عبور ربات شما عمل می‌ کند. این توکن یکتا، تنها راه تعامل و ارسال دستورات به ربات شماست، بنابراین حفظ امنیت آن از اهمیت بالایی برخوردار است.

اکیداً توصیه می‌ شود هرگز این توکن را با هیچ فرد دیگری به اشتراک نگذارید. در صورت سوء ظن از افشای توکن، فوراً با استفاده از دستور /revoke در BotFather، توکن فعلی را باطل و یک توکن جدید دریافت کنید. این توکن حیاتی را در مکانی امن کپی و برای مراحل آتی آموزش ساخت ربات تلگرام ذخیره نمایید.

تنظیم اطلاعات ربات (اختیاری اما توصیه شده)

BotFather امکانات زیادی برای تنظیم اطلاعات ربات شما فراهم می‌کند که ظاهر و عملکرد آن را بهبود می‌ بخشد:

• /setname: تغییر نام نمایشی.
• /setdescription: تنظیم توضیحات کوتاهی که در صفحه پروفایل ربات نمایش داده می‌ شود.
• /setabouttext: تنظیم متن کوتاهی که در بالای صفحه چت ربات نمایش داده می‌ شود.
• /setuserpic: تنظیم عکس پروفایل برای ربات.
• /setcommands: تعریف لیست دستورات قابل استفاده ربات (مانند /start, /help) تا کاربران آن‌ها را ببینند.

این تنظیمات به کاربران کمک می‌ کند تا ربات شما را بهتر بشناسند و راحت‌ تر با آن کار کنند.

بخش سوم: انتخاب زبان برنامه‌نویسی و کتابخانه مناسب

حالا که ربات شما با موفقیت در تلگرام ایجاد شده و توکن آن را دارید، وقت آن است که به آن جان ببخشید! برای این کار به کدنویسی نیاز داریم. همانطور که اشاره شد، زبان‌ های برنامه‌ نویسی مختلفی برای ساخت ربات تلگرام قابل استفاده هستند، اما پایتون به دلیل سادگی، خوانایی بالا و وجود کتابخانه‌ های قدرتمند، یکی از بهترین گزینه‌ ها برای شروع، به خصوص برای مبتدیان است.

چرا پایتون؟

• سادگی و خوانایی: سینتکس پایتون بسیار شبیه به زبان انگلیسی است و یادگیری آن آسان است.
• جامعه بزرگ و فعال: منابع آموزشی و پشتیبانی زیادی برای پایتون وجود دارد.
• کتابخانه‌های قدرتمند: برای هر کاری که فکرش را بکنید در پایتون کتابخانه‌ای وجود دارد، از جمله برای کار با تلگرام.

معرفی کتابخانه‌ های پایتون برای تلگرام

برای تعامل با API تلگرام در پایتون، نیازی نیست که مستقیماً درخواست‌های HTTP پیچیده بفرستید. کتابخانه‌های پایتون این کار را برای شما ساده می‌ کنند. محبوب‌ ترین کتابخانه برای ساخت ربات تلگرام با پایتون عبارت است از:

• python-telegram-bot: این کتابخانه یکی از کامل‌ ترین و پرطرفدارترین کتابخانه‌ ها است که امکانات گسترده‌ ای برای کار با API تلگرام فراهم می‌ کند و کار با آن نسبتاً آسان است.

در ادامه این آموزش ساخت ربات تلگرام، از کتابخانه python-telegram-bot استفاده خواهیم کرد.

بخش چهارم: شروع کدنویسی: اتصال به API تلگرام

اکنون که زبان و کتابخانه مورد نظر را انتخاب کردیم، وقت آن است که اولین خطوط کد را بنویسیم و ربات را به زندگی نزدیک‌ تر کنیم!

نصب کتابخانه python-telegram-bot

قبل از هر چیز، باید این کتابخانه را بر روی سیستم خود نصب کنید. اگر پایتون و pip (مدیر بسته پایتون) را نصب کرده‌ اید، کافیست دستور زیر را در ترمینال یا خط فرمان اجرا کنید:

pip install python-telegram-bot --upgrade

این دستور آخرین نسخه کتابخانه را نصب یا به روز رسانی می‌کند.

اولین کد: ارسال پیام خوش‌ آمدگویی (دستور /start)

هر رباتی معمولاً با دستور /start آغاز به کار می‌کند. بیایید کدی بنویسیم که وقتی کاربر دستور /start را برای ربات ما ارسال می‌کند، ربات یک پیام خوش‌آمدگویی بفرستد.

یک فایل پایتون جدید (مثلاً my_first_bot.py) ایجاد کرده و کد زیر را در آن بنویسید:

import logging
from telegram import Update
from telegram.ext import ApplicationBuilder, ContextTypes, CommandHandler

# توکن ربات خود را اینجا قرار دهید
# از توکن واقعی خود استفاده کنید
TOKEN = "توکن_ربات_شما" # مثال: "123456789:AABBCC..."

# تنظیمات اولیه لاگینگ برای نمایش اطلاعات در کنسول
logging.basicConfig(
    format='%(asctime)s - %(name)s - %(levelname)s - %(message)s',
    level=logging.INFO
)

# تابعی برای پاسخ به دستور /start
async def start(update: Update, context: ContextTypes.DEFAULT_TYPE):
    await update.message.reply_text('سلام! به ربات آموزشی خوش آمدید.')

# تابع اصلی برای راه اندازی ربات
def main():
    # ایجاد یک نمونه ApplicationBuilder با توکن ربات
    application = ApplicationBuilder().token(TOKEN).build()

    # اضافه کردن Handler برای دستور /start
    # وقتی کاربر دستور /start را ارسال کند، تابع start فراخوانی می شود
    start_handler = CommandHandler('start', start)
    application.add_handler(start_handler)

    # شروع Polling (دریافت پیام ها از سرور تلگرام)
    print("ربات در حال اجرا است...")
    application.run_polling(poll_interval=3) # هر 3 ثانیه یکبار پیام های جدید را بررسی کن

# اجرای تابع اصلی هنگام اجرای فایل
if __name__ == '__main__':
    main()

توضیح کد:

1. import logging...: کتابخانه‌های مورد نیاز را وارد می‌کنیم. telegram حاوی اشیاء اصلی تلگرام مانند Update است. telegram.ext شامل ابزارهایی مانند Handlers برای مدیریت انواع مختلف ورودی‌ها است. logging برای نمایش اطلاعات عملکرد ربات در کنسول استفاده می‌شود.
2. TOKEN = "توکن_ربات_شما": بسیار مهم است! توکن رباتی که از BotFather دریافت کردید را به جای "توکن_ربات_شما" قرار دهید.
3. logging.basicConfig(...): تنظیم می‌کند که اطلاعات عملکرد ربات در کنسول نمایش داده شود. این برای اشکال‌زدایی مفید است.
4. async def start(update: Update, context: ContextTypes.DEFAULT_TYPE):: این یک تابع ناهمگام (async) است که وظیفه پاسخ به دستور /start را بر عهده دارد.
   
   • update: حاوی اطلاعات مربوط به رویداد دریافتی از تلگرام (مثلاً پیام کاربر).
   • context: حاوی اطلاعات مربوط به وضعیت ربات و ابزارهایی برای تعامل.
   • await update.message.reply_text(...): با استفاده از شیء update.message (که نمایانگر پیام دریافتی است)، دستور reply_text را برای ارسال پاسخ متنی به کاربر اجرا می‌کنیم. کلمه کلیدی await نشان می‌دهد که این یک عملیات ورودی/خروجی است و ممکن است کمی طول بکشد.
5. def main():: این تابع اصلی ربات ما را تنظیم و اجرا می‌کند.
   
   • application = ApplicationBuilder().token(TOKEN).build(): یک نمونه از ApplicationBuilder ایجاد کرده و توکن ربات را به آن می‌دهیم، سپس آن را می‌سازیم (build). این شیء application هسته اصلی ربات شماست.
   • start_handler = CommandHandler('start', start): یک CommandHandler ایجاد می‌کنیم. این Handler مشخص می‌کند که اگر کاربر دستور /start را ارسال کرد، تابع start باید اجرا شود.
   • application.add_handler(start_handler): Handler ساخته شده را به application اضافه می‌کنیم تا ربات بداند چگونه به دستور /start واکنش نشان دهد.
   • application.run_polling(...): این خط ربات را اجرا می‌کند و به آن دستور می‌دهد که به صورت دوره‌ای (هر ۳ ثانیه در اینجا) سرورهای تلگرام را برای دریافت پیام‌ها و به‌روزرسانی‌های جدید بررسی کند. این روش دریافت به‌روزرسانی به نام Polling شناخته می‌شود.
6. if __name__ == '__main__': main(): این خط تضمین می‌کند که تابع main فقط زمانی اجرا شود که شما فایل پایتون را مستقیماً اجرا می‌کنید.

اجرای اولین ربات شما

فایل my_first_bot.py را ذخیره کنید. حالا ترمینال یا خط فرمان را باز کرده، به مسیری که فایل را ذخیره کرده‌اید بروید و دستور زیر را اجرا کنید:

python my_first_bot.py

اگر همه چیز درست باشد، باید پیامی شبیه به “ربات در حال اجرا است…” را در کنسول ببینید.

حالا تلگرام را باز کنید، ربات خود را با نام کاربری که در BotFather انتخاب کردید جستجو کرده و چت با آن را باز کنید. دستور /start را ارسال کنید. اگر ربات شما در حال اجرا باشد و توکن را درست وارد کرده باشید، باید پیام “سلام! به ربات آموزشی خوش آمدید.” را از ربات دریافت کنید.

تبریک می‌گویید! شما اولین قدم را در ساخت ربات تلگرام برداشته‌اید.

بخش پنجم: مدیریت پیام‌ها و دستورات متنوع

ربات‌ها فقط برای پاسخ به /start ساخته نمی‌شوند! آن‌ها باید بتوانند به انواع پیام‌ها و دستورات واکنش نشان دهند. در این بخش از آموزش ساخت ربات تلگرام، یاد می‌گیریم چگونه Handlers بیشتری اضافه کنیم.

پاسخ به پیام‌های متنی

فرض کنید می‌خواهید ربات به هر پیام متنی که کاربر ارسال می‌کند، پاسخی ساده بدهد (مثلاً همان پیام را پس بفرستد – ربات اکو). برای این کار از MessageHandler استفاده می‌کنیم.

کد قبلی را باز کرده و آن را ویرایش کنید:

import logging
from telegram import Update
from telegram.ext import ApplicationBuilder, ContextTypes, CommandHandler, MessageHandler, filters

TOKEN = "توکن_ربات_شما"

logging.basicConfig(
    format='%(asctime)s - %(name)s - %(levelname)s - %(message)s',
    level=logging.INFO
)

# تابعی برای پاسخ به دستور /start
async def start(update: Update, context: ContextTypes.DEFAULT_TYPE):
    await update.message.reply_text('سلام! به ربات آموزشی خوش آمدید.')

# تابعی برای پاسخ به پیام های متنی
async def echo(update: Update, context: ContextTypes.DEFAULT_TYPE):
    await update.message.reply_text(update.message.text) # همان متن پیام کاربر را برگردان

# تابع اصلی برای راه اندازی ربات
def main():
    application = ApplicationBuilder().token(TOKEN).build()

    # Handlers
    start_handler = CommandHandler('start', start)
    # اضافه کردن MessageHandler برای پیام های متنی غیر از دستورات
    # filters.TEXT: فقط پیام های متنی را فیلتر کن
    # ~filters.COMMAND: پیام هایی که دستور نیستند را فیلتر کن (برای جلوگیری از تکرار با CommandHandler)
    echo_handler = MessageHandler(filters.TEXT & (~filters.COMMAND), echo)


    application.add_handler(start_handler)
    application.add_handler(echo_handler) # اضافه کردن Handler جدید

    print("ربات در حال اجرا است...")
    application.run_polling(poll_interval=3)

if __name__ == '__main__':
    main()

تغییرات در کد:

1. from telegram.ext import ..., MessageHandler, filters: کلاس‌های MessageHandler و filters را وارد کرده‌ایم.
2. async def echo(update: Update, context: ContextTypes.DEFAULT_TYPE):: تابع جدیدی برای مدیریت پیام‌های متنی ایجاد کرده‌ایم. update.message.text متن پیام دریافتی را به ما می‌دهد و ما آن را با reply_text برمی‌گردانیم.
3. echo_handler = MessageHandler(filters.TEXT & (~filters.COMMAND), echo): یک MessageHandler ایجاد کرده‌ایم.
   
   • filters.TEXT: این فیلتر تضمین می‌کند که فقط پیام‌های متنی توسط این Handler پردازش شوند.
   • ~filters.COMMAND: این فیلتر با علامت ~ (منفی)، پیام‌هایی که دستور هستند (با / شروع می‌شوند) را از پردازش توسط این Handler مستثنی می‌کند. این کار ضروری است تا دستور /start هم توسط CommandHandler و هم توسط این MessageHandler پردازش نشود.
4. application.add_handler(echo_handler): Handler جدید را به application اضافه کرده‌ایم.

حالا دوباره فایل پایتون را اجرا کنید (python my_first_bot.py). در تلگرام، هر پیام متنی غیر از /start برای ربات ارسال کنید. ربات باید همان پیام را به شما پس بفرستد.

اضافه کردن دستورات دیگر

اضافه کردن دستورات دیگر (مثل /help، /info و…) دقیقاً مانند اضافه کردن دستور /start است. کافیست:

1. یک تابع جدید برای آن دستور بنویسید.
2. یک CommandHandler برای آن دستور و تابع مربوطه ایجاد کنید.
3. Handler جدید را به application اضافه کنید.

مثال برای دستور /help:

# ... (کدهای قبلی، import ها، TOKEN، logging)

# تابعی برای پاسخ به دستور /help
async def help_command(update: Update, context: ContextTypes.DEFAULT_TYPE):
    await update.message.reply_text('لیست دستورات من:\n/start - شروع\n/help - راهنما')

# ... (تابع echo)

# تابع اصلی برای راه اندازی ربات
def main():
    application = ApplicationBuilder().token(TOKEN).build()

    # Handlers
    start_handler = CommandHandler('start', start)
    help_handler = CommandHandler('help', help_command) # Handler برای دستور /help
    echo_handler = MessageHandler(filters.TEXT & (~filters.COMMAND), echo)

    application.add_handler(start_handler)
    application.add_handler(help_handler) # اضافه کردن Handler جدید
    application.add_handler(echo_handler)

    print("ربات در حال اجرا است...")
    application.run_polling(poll_interval=3)

# ... (بخش if __name__ == '__main__': main())

اکنون با اجرای مجدد ربات و ارسال دستور /help در تلگرام، ربات باید لیست دستورات را برای شما ارسال کند. می‌توانید با استفاده از دستور /setcommands در BotFather نیز این دستورات را برای کاربران نمایش دهید.

بخش ششم: افزودن امکانات پیشرفته‌ تر

ربات‌های ساده که فقط به پیام‌ها پاسخ می‌دهند، کاربرد محدودی دارند. بیایید برخی از امکانات پیشرفته‌تر را که می‌توانید به ربات خود اضافه کنید، بررسی کنیم.

کار با دکمه‌ های شیشه‌ ای (Inline Keyboards)

دکمه‌های شیشه‌ای دکمه‌هایی هستند که مستقیماً زیر پیام ربات ظاهر می‌شوند و با آن‌ها می‌توان تعامل کرد بدون اینکه پیام جدیدی در چت ارسال شود. آن‌ها برای ساخت منوهای تعاملی، نظرسنجی‌ها و بازی‌ها بسیار مفید هستند.

این دکمه‌ها حاوی callback_data هستند که وقتی کاربر روی دکمه کلیک می‌کند، به ربات شما ارسال می‌شود و شما بر اساس آن داده، پاسخ مناسب را می‌دهید.

برای کار با دکمه‌های شیشه‌ای به InlineKeyboardMarkup و InlineKeyboardButton نیاز دارید و باید یک CallbackQueryHandler برای پردازش کلیک روی دکمه‌ها اضافه کنید.

کار با دکمه‌ های پاسخ (Reply Keyboards)

این دکمه‌ها کیبورد پیش‌فرض تلگرام را با مجموعه‌ای از دکمه‌های پیشنهادی جایگزین می‌کنند. وقتی کاربر روی یکی از آن‌ها کلیک می‌کند، متن دکمه به عنوان یک پیام عادی برای ربات ارسال می‌شود. این برای ارائه گزینه‌های ثابت به کاربر (مانند “ارسال شماره تلفن”، “ارسال موقعیت مکانی” یا یک منوی اصلی ساده) مناسب است.

برای استفاده از این دکمه‌ها از ReplyKeyboardMarkup و KeyboardButton استفاده می‌کنید و پیام‌های دریافتی از این دکمه‌ها توسط MessageHandler (مانند همان MessageHandler که برای پیام‌های متنی استفاده کردیم، با فیلتر مناسب) مدیریت می‌شوند.

ارسال عکس، فیلم، فایل و انواع رسانه‌ ها

ربات‌های تلگرام می‌توانند انواع مختلفی از رسانه‌ها را ارسال و دریافت کنند. متدهای مختلفی در python-telegram-bot برای این کار وجود دارد، مانند send_photo, send_video, send_document, send_audio و… . شما می‌توانید فایل‌ها را از یک URL یا از روی دیسک کامپیوترتان ارسال کنید.

دریافت ورودی خاص از کاربر

اگر نیاز دارید اطلاعات خاصی از کاربر دریافت کنید (مثلاً نام، شماره تلفن، ایمیل)، می‌توانید یک “حالت” (state) برای کاربر ایجاد کنید و منتظر ورودی بعدی او باشید. کتابخانه‌هایی مانند python-telegram-bot ابزارهایی برای مدیریت مکالمات (conversations) پیچیده‌تر دارند که به شما امکان می‌دهند مراحل مختلف دریافت اطلاعات از کاربر را مدیریت کنید. ConversationHandler در این کتابخانه برای این منظور طراحی شده است.

استفاده از وب هوک (Webhook) در مقابل نظرسنجی (Polling)

در مثال‌های قبلی، ما از روش Polling برای دریافت به‌روزرسانی‌ها از سرور تلگرام استفاده کردیم. در این روش، ربات شما به صورت دوره‌ای (مثلاً هر چند ثانیه یکبار) از سرور تلگرام می‌پرسد که آیا پیام جدیدی برایش آمده است یا خیر. این روش برای ربات‌های کوچک یا در حال توسعه که روی کامپیوتر شخصی اجرا می‌شوند مناسب است.

اما برای ربات‌های بزرگتر و در حال اجرا روی سرور، روش Webhook کارآمدتر است. در این روش، شما یک آدرس اینترنتی (URL) در سرور خود دارید و به تلگرام می‌گویید هر زمان که به‌روزرسانی جدیدی برای ربات شما آمد، آن را به این آدرس ارسال کند. به این ترتیب، نیازی به پرس‌وجوهای مکرر نیست و به‌روزرسانی‌ها به صورت آنی دریافت می‌شوند. برای استفاده از Webhook، ربات شما باید روی یک سرور با آدرس IP عمومی قابل دسترسی باشد و گواهی SSL داشته باشد.

انتخاب بین Polling و Webhook به نیاز و محیط اجرای ربات شما بستگی دارد. برای شروع و آزمایش، Polling کافی است. برای اجرای ربات در محیط عملیاتی، Webhook معمولاً توصیه می‌شود.

بخش هفتم: راه‌ اندازی و دیپلوی ربات

رباتی که روی کامپیوتر شما اجرا می‌شود، فقط زمانی کار می‌کند که کامپیوتر شما روشن و برنامه ربات در حال اجرا باشد. برای اینکه ربات شما به صورت ۲۴/۷ در دسترس باشد، نیاز دارید آن را روی یک سرور راه‌اندازی (Deploy) کنید.

چندین گزینه برای دیپلوی ربات تلگرام وجود دارد:

• سرور مجازی خصوصی (VPS): اجاره یک سرور مجازی و نصب و اجرای کد ربات روی آن. این روش کنترل کامل را به شما می‌دهد اما نیاز به دانش مدیریت سرور دارد.
• پلتفرم‌های ابری (PaaS): سرویس‌هایی مانند Heroku، PythonAnywhere، Google Cloud Functions، AWS Lambda و… که به شما اجازه می‌دهند کد پایتون خود را بدون نیاز به مدیریت کامل سرور اجرا کنید. این گزینه‌ها معمولاً ساده‌تر هستند اما ممکن است محدودیت‌ها یا هزینه‌هایی داشته باشند.
• هاست‌های پایتون: برخی شرکت‌های هاستینگ، سرویس‌های ویژه‌ای برای اجرای برنامه‌های پایتون ارائه می‌دهند.

برای ربات‌هایی که از Polling استفاده می‌کنند، نیاز به اجرای دائمی اسکریپت روی سرور دارید. برای ربات‌هایی که از Webhook استفاده می‌کنند، باید یک وب سرور کوچک (مثل Flask یا FastAPI در پایتون) تنظیم کنید که درخواست‌های ورودی از تلگرام را دریافت کرده و به کتابخانه تلگرام شما بفرستد.

انتخاب روش دیپلوی به پیچیدگی ربات، بودجه و سطح دانش فنی شما بستگی دارد. برای ربات‌های ساده، پلتفرم‌هایی مانند PythonAnywhere می‌توانند نقطه شروع خوبی باشند.

نکات مهم برای اجرای پایدار ربات

• مدیریت خطا: کدهای خود را طوری بنویسید که خطاهای احتمالی را مدیریت کنند و ربات در صورت بروز مشکل متوقف نشود.
• لاگینگ: از سیستم لاگینگ برای ثبت اطلاعات عملکرد ربات و خطاهای احتمالی استفاده کنید.
• نظارت: وضعیت ربات خود را نظارت کنید تا از کارکرد صحیح آن اطمینان حاصل کنید.
• به‌روزرسانی کتابخانه: کتابخانه python-telegram-bot و سایر وابستگی‌ها را به روز نگه دارید تا از آخرین امکانات و بهبودها بهره‌مند شوید.

بخش هشتم: گام‌ های بعدی در مسیر توسعه ربات

ساخت یک ربات ساده تنها آغاز راه است. دنیای ساخت ربات تلگرام پر از امکانات و چالش‌های جذاب است. برای پیشرفت بیشتر می‌توانید روی موارد زیر تمرکز کنید:

• مدیریت داده‌ها: اگر ربات شما نیاز به ذخیره اطلاعات (مثلاً اطلاعات کاربران، تنظیمات، داده‌های جمع‌آوری شده) دارد، باید با پایگاه‌های داده (مانند SQLite برای ربات‌های کوچک، یا PostgreSQL/MySQL برای ربات‌های بزرگتر) آشنا شوید.
• ارتباط با APIهای خارجی: ربات شما می‌تواند با API سایر سرویس‌ها (مثلاً آب و هوا، صرافی‌ها، وب‌سایت‌ها) ارتباط برقرار کرده و اطلاعات را به تلگرام بیاورد.
• پیچیده‌تر کردن منطق ربات: پیاده‌سازی منطق‌های پیچیده‌تر برای تعاملات کاربر، مدیریت وضعیت‌های مختلف و پاسخ‌های هوشمندانه‌تر.
• امنیت: تضمین امنیت ربات شما در برابر حملات و استفاده نادرست از توکن API.
• تست و اشکال‌زدایی: یادگیری نحوه تست کدهای ربات و پیدا کردن و رفع اشکالات.